اگر هنر کاربردی نشود کم کم کنار گذاشته می‌شود/مشغول پروژه نیم ضریح امام حسین(ع) هستم که قرار است در خیمه گاه نصب شود
تاریخ انتشار: ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۷۸۵۳۶۴
این روزها در حوزه هنری نمایشگاه آثار هنرمندان شیشه‌نگار باشگاه معماران جوان مرکز معماری اسلامی با موضوع «بازسازی تصاویر کتاب طوفان البکاء فی مقاتل الشهدا» به سرپرستی مرضیه سادات کمانیان برپاست. کمانیان متخصص هنرهای سنتی و اسلامی است و به گفته خودش هنرش را وقف قرآن و اهل بیت کرده است. گفت‌وگوی ما با این هنرمند را می‌خوانید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش فرهنگ و هنر قدس آنلاین، ایران مهد تمدنی کهن و هنرش نمایانگر این تمدن بزرگ است؛ شیشه‌نگاری از هنرهای باستان است که همزمان با ساخت شیشه در ایران و ورود هنر نقاشی پشت شیشه به این سرزمین زینت‌بخش زندگی و خانه‌های مردمانی شد که هنر همواره جزیی از زندگی آنها بوده و هست. پیوند رنگ و نور در این هنر جادویی آن را به اعتقادات عمیق این مردمان گره زد تا جایی که هنر شیشه نگاری را هنری مذهبی نامیدند.
این روزها در حوزه هنری نمایشگاه آثار هنرمندان شیشه‌نگار باشگاه معماران جوان مرکز معماری اسلامی با موضوع «بازسازی تصاویر کتاب طوفان البکاء فی مقاتل الشهدا» به سرپرستی مرضیه سادات کمانیان برپاست.
کمانیان با بیش از ۲۵ سال تجربه طراحی، اجرا و تدریس هنرهای سنتی و اسلامی به فعالیت در این زمینه مشغول است. او هنرمندی است که نمایشگاه اولین شاهنامه شیشه ای در جهان را برگزار کرده است. کمانیان متخصص هنرهای سنتی و اسلامی است و به گفته خودش هنرش را وقف قرآن و اهل بیت کرده است. گفت‌وگوی ما با این هنرمند را می خوانید.
خانم کمانیان در ابتدا قدری درباره انگیزه برپایی این نمایشگاه برایمان بگویید و اینکه چه شد تصمیم گرفتید تصاویر این کتاب قدیمی را در قالب نقاشی پشت شیشه بازسازی کنید؟
«طوفان البکاء فی مقاتل الشهدا» کتاب مذهبی و بسیار معروفی در شرح مصائب اهل بیت(ع) است، در واقع این کتاب بیشتر درباره مصائبی است که در واقعه کربلا اتفاق افتاده است. مدتی قبل این کتاب در کاخ گلستان رونمایی شد و تصاویرش برای من بسیار جالب بود.
تصاویر این کتاب متعلق به یک هنرمند تصویرگر دوران صفویه به نام علی قلی خویی و مولف کتاب نیز محمدابراهیم جوهری است. کتابی که من از روی این نسخه برداشتم، چاپ سنگی متعلق به دوران ناصری سال ۱۲۷۳ بود که تصاویرش برایم بسیار جالب بود و از آنجایی که تخصص خودم هم نقاشی پشت شیشه است تصمیم گرفتم این تصاویر را برای نقاشی پشت شیشه بازسازی کنم.
چگونه تصاویر کتاب بازسازی و تبدیل به طرح شدند و چند اثر در این نمایشگاه حاضر است؟
طبیعتاً این اتفاق با طراحی تخصصی افتاد؛ طراحی تخصصی یعنی اینکه هر هنری طراحی خاص خودش را با توجه به تکنیک و متریال می طلبد. آن کتاب هم برای چاپ سنگی طراحی شده بود و ما آن را برای نقاشی پشت شیشه آماده‌سازی و تبدیل کردیم.
این کتاب دوازده تصویر داشت و با یک مطلع از نام کتاب، ۱۳ تابلو شد که توسط تیمی از دانشجویان مرکز معماری اسلامی با تکنیک نقاشی پشت شیشه کار شد. البته این پروژه با حضور من در مرکز معماری و ورک شاپ‌هایی که آنجا برگزار می‌کردم همزمان شد و متوجه شدم که بچه‌ها بسیار بااستعداد و خلاق هستند و از میان ۲۴ نفر، ۸ نفر را انتخاب و این پروژه را آغاز کردیم.
به دلیل کرونا کار به صورت مجازی پیش رفت و بچه‌ها تصاویر را برای من ارسال می‌کردند و ایرادها را می‌گرفتیم و کار را پیش می‌بردیم. در نهایت این پروژه به ثمر نشست و با اینکه روند کار سخت بود از نتیجه راضی هستم.
با توجه به مضمون کتاب و ویژگی های هنر پشت شیشه، شاخصه های این آثار را از طراحی تا اجرا در چه می بینید؟
نقاشی پشت شیشه یک هنر مذهبی است که در این پروژه در خدمت بازسازی تصاویر یک کتاب مذهبی هم قرار گرفته؛ کتابی که برای پژوهشگران مذهبی همیشه یک منبع مهم بوده است. این نقاشی هم در خدمت مذهب است و حتی پیشکسوتان این هنر معتقد بودند نقاشی پشت شیشه قداست دارند و نباید روی آن نقوش مدرن کار کرد و باید قداستش حفظ شود. طبیعتاً بازسازی تصاویر مذهبی در قالب هنری که ریشه‌های مذهبی دارد، همخوانی قابل قبولی را در نتیجه حاصل می کند.
نقاشی پشت شیشه در میان هنرهای سنتی ما چه جایگاهی دارد و اساساً چقدر مورد اقبال هنرمندان و مردم است؟
از زمانی که شیشه در ایران یا مصر تولید شد، شیشه نگاری هم وجود داشته اما نقاشی پشت شیشه تکنیکی است که به طور معکوس روی شیشه کشیده می‌شود و این به زمانی برمی‌گردد که شیشه‌های تخت در اواخر دوره تیموری تولید شد. البته این شیشه‌ها در چین و ایتالیا تولید شدند و زمانی که خط سیر آن را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که این هنر از ایتالیا و دقیقاً زمانی که ارتباطات با اروپا برقرار شده وارد ایران شده است. بنابراین ایتالیا خاستگاه این هنر بوده است. آن زمان هم هنر در خدمت کلیسا بود و خیلی جالب است که از بندرعباس به ایران راه پیدا کرد و دریانوردها آن را به ایران وارد کردند و تمام شهرهایی که از بندرعباس تا تهران در این مسیر بودند کم و بیش این هنر را در خود دارند. به دلیل اینکه از هنر پشت شیشه برای موضوعات مذهبی استفاده می‌شد زمانی هم که به ایران رسید بُعد مذهبی و قداستش را حفظ کرد و البته همزمان با روی کار آمدن صفویه به عنوان اولین دولت شیعی ایران بود و به عنوان عنصری در معماری استفاده می شد. این هنر همچنان ادامه پیدا کرد و زمان قاجار در اوج خودش بود. متاسفانه با شروع دوران پهلوی موج هنر مدرن شروع شد و این هنر و نقاشی قهوه خانه ای کم کم رو به فراموشی رفت و تقریباً در حال منسوخ شدن بود تا ۵ ـ ۶ ساله اخیر که فعالیت هایی انجام شد و مجدداً رونق یافت و به صورت تزیینی و کاربردی مورد استفاده هنرمندان قرار گرفت.
با توجه پیشینه ای که این هنر دارد چقدر می تواند در چرخه اقتصادی هنر تاثیرگذار باشد و کاربردی شدن آن در زندگی روزمره چقدر است؟
به نظرم اگر هنر کاربردی نشود کم کم کنار گذاشته می‌شود، به ویژه در عصر جدید که طبیعتاً عدم کاربردی بودن آن باعث می شود این تکنیک اهمیتش را از دست بدهد، اما خوشبختانه طی این سال های اخیر که بیشتر روی آن کار می شود این هنر هم کاربردی تر و از تزیینی بودن صرف کاسته شده است و نوآوری هایی در آن پدید می آید.
قدری درباره کارهای خودتان بگویید؟
طراحی کاشی برای حرم حضرت علی(ع) در نجف و طراحی نیم ضریح امام سجاد(ع) در خیمه‌گاه که کارهای نقاشی پشت شیشه آن همراه با خاتم انجام شد، از کارهای من است. این روزها نیز مشغول پروژه نیم ضریح امام حسین(ع) هستم که طراحی اش را در یک سال اخیر انجام دادم و در مرحله آماده سازی برای نقاشی پشت شیشه است و قرار است در خیمه گاه نصب شود. همچنین یک ضریح بزرگ متعلق به حضرت زهرا(س) در حال ساخت است و قرار است در نزدیک‌ترین مکان به حرم مطهر حضرت علی(ع) نصب شود. در حال حاضر هم مشغول طراحی دو تا تابلو برای امامزاده صالح هستم که شامل خط و تذهیب است.
چه احساسی از خلق آثار مذهبی و خدمت به شخصیت های والای دین دارید؟
من فارغ‌التحصیل میراث فرهنگی هستم و رشته‌های مختلفی مانند طراحی سنتی نقاشی، فلسفه و هنرهای اسلامی خواندم اما به جایی رسیدم که احساس کردم باید دست به انتخاب بزنم. حتی در دوره‌ای طراحی مد خواندم اما دلم اینها را نمی‌خواست و اتفاقی برایم افتاد که همه چیز را تغییر داد. زمانی که برای طراحی کاشی‌های حرم حضرت علی(ع) به نجف رفتم آنجا ۱۲ پنجره زیر گنبد حضرت علی(ع) وجود دارد که هر کدام یک اتاقک است و کاشی‌های آن اتاقک‌ها را من طراحی کردم. در واقع اولین کارم طراحی آن کاشی‌ها بود و می‌خواستم هنرم را جای بهتری خرج کنم که قلباً راضی باشم و این انتخاب من است و چند سال است غیر از قرآن و اهل بیت(ع) هیچ کار دیگری انجام نمی‌دهم.
آیا تاثیرش را هم در زندگیتان دیده اید؟
بله بسیار زیاد! من کاملاً هنرم را وقف قرآن و اهل بیت(ع) کرده‌ام و برکت این کار زندگی من را دگرگون کرده است.
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: نقاشی پشت شیشه بازسازی تصاویر نقاشی پشت شیشه قرآن و اهل بیت هنرهای سنتی مرکز معماری حضرت علی ع
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۷۸۵۳۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بهره‌گیری از بازی‌های ویدئویی در برنامه‌ریزی شهری
استفاده از بازی‌های ویدیویی (گیمیفیکیشن) در طراحی و برنامه‌ریزی شهرهای امروزی بسیار رایج است و حتی می‌توان پیش از اجرای طرح‌ها در دنیای واقعی، آن را در بازی‌های ویدئویی مورد آزمایش قرار داد.
به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، گیمیفیکیشن شامل استفاده از عناصر بازی و اصول طراحی برای ایجاد تجربیات جذاب و انگیزشی برای اهداف مختلف است و در برنامه‌ریزی شهری می‌تواند ابزاری قدرتمند برای افزایش مشارکت عمومی، آگاهی و بازخورد در مورد پروژه‌ها و موضوعات مختلف باشد.
امروزه در بسیاری از شهرهای جهان برای توسعه پروژه‌های شهرسازی از بازی‌های کامپیوتری محبوبی هم‌چون فورتنایت (Fortnite)، ماین‌کرافت (Minecraft) و ردپای شهر (UrbanFootprint) استفاده می‌شود. به نظر می‌رسد شبیه‌سازهای رایانه‌ای با تکیه بر شهود و کاربرد گسترده، ابزار جدید و مهمی در برنامه‌ریزی شهری هستند که از این طریق شهروندان را به مشارکت دعوت میکنند و پروژه‌های برنامه‌ریزی‌شده را سرگرم‌کننده می‌سازند. کاربرد بازی‌های شبیه‌سازی شهری در زندگی واقعی نشان می‌دهد که برنامه‌ریزان شهری درنهایت همیشه به ورودی‌هایی نیاز دارند که شهر به آنها تعلق دارد و این ورودی‌ها شهروندان هستند.
بازی‌های ویدئویی شبیه‌سازی شهر با توجه به دشواری ایجاد تعادل در سیستم‌های پیچیده، چندین دهه است که بازتابی از نحوه درک شهرها بوده و به‌تدریج به تغییر برنامه‌ریزی‌های استراتژیک، مدیریت منابع یا معیارهای ارزیابی ابتکارات مختلف برای شهرهای فیزیکی و مجازی منجر شده است. ساخت‌وساز شهرها نیز در طول تاریخ به‌تدریج پیچیده‌تر شد، تا جایی که تبدیل به یک شبکه متراکم از تعاملات شده است.
بیشتر شبیه‌سازها هنوز روی جاده‌ها و بزرگراه‌ها تمرکز میکنند، با این حال به‌تدریج نگرانی‌های دیگری در میان شهروندان شروع به ظهور کرد که در نهایت به بازی‌های ویدئویی منتقل شد و مطابق آنها مردم سراسر جهان خواستار تغییر شیوه‌های جابه‌جایی، انرژی و فعالیت‌های محلی، همچنین مدیریت کارآمد زباله (ترجیحاً دور از مناطق مسکونی) و شهرداران به استفاده از فناوری برای مدیریت شهرها ملزم شدند.
تقاضای شهروندان برای خدمات بهداشتی، آموزشی، نظافت و مواردی از این قبیل نیز یک امر ثابت در برنامه‌ریزی شهری است، بنابراین خیلی زود بازی‌های ویدئویی ظهور کردند که شهروندان در آنها میزان رضایت یا نارضایتی خود را از مدیریت نشان می‌دادند.
بازی‌های شهرسازی به‌تدریج ابعاد و شاخص‌هایی را اضافه کردند که شامل محیط زیست، حاکمیت، اقتصاد، انسجام اجتماعی، سرمایه انسانی، گسترش بین‌المللی، فناوری و مواردی از این قبیل بود و سیستم‌های مدیریت شورای شهر با نمونه‌های بازی، دیجیتالی شد.
بازی‌های ویدئویی امروزی به پیچیدگی پانل‌های مدیریت شهری هستند و سطح دشواری آن به میزان قابل‌توجهی افزایش داشته است. سطح پیچیدگی این بازی‌ها به‌حدی بالا رفته است که با دوقلوهای دیجیتالی شهرهای واقعی رقابت میکنند. پیچیدگی و تراکم روابط اکوسیستمیک شهرها در این بازی‌ها افزایش داشته و تغییر هر یک از متغیرها، برای مثال بهبود حمل‌ونقل، بدون تأثیرگذاری بر دیگر موارد غیرممکن است.
از سوی دیگر بازیکنان این بازی‌ها همانند شوراهای شهر باید با تعداد بی‌پایانی از وظایف چالش‌برانگیز مقابله کنند. یک روش جالب برای مقایسه رابطه بین بازی‌های ویدئویی برنامه‌ریزی شهری و برنامه‌ریزی شهری واقعی به این شرح است که بازیکنان ساعت‌ها تلاش میکنند تا شادی شهروندان دیجیتال خود را به حداکثر برسانند و داده‌های بیشتری نسبت به بسیاری از مدیران شهری در چند دهه پیش در دسترس دارند.
ماین‌کرافت یکی از محبوب‌ترین بازی‌های کامپیوتری در جهان است که بازیکنان را دعوت می‌کند دنیای ساختمان‌ها، دهکده‌ها و دیگر عناصر فضایی خود را بسازند. هر ماه بیش از ۱۱۰ میلیون نفر ماین‌کرافت بازی میکنند، اما می‌توان از آن برای برنامه‌ریزی شهری نیز استفاده کرد.
یک مدیر پروژه سوئدی در سال ۲۰۱۳ به اجرای تعدادی از پروژه‌های برنامه‌ریزی شهری با استفاده از ماین‌کرافت پرداخت. این اقدام منحصربه‌فرد شامل کارگاه‌های مشارکتی انجام گرفت که طی آن ساکنان تشویق می‌شدند به همراه کارشناسان از این بازی کامپیوتری استفاده و فضاهای عمومی را طراحی و بازطراحی کنند. این قبیل پروژه‌های محله‌ای سازمان‌دهندگان را قادر می‌سازد بافت شهری محیط خود را تغییر دهند.
امروزه نیز کارگاه‌های بسیاری در این زمینه برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان در این کارگاه همیشه اعضای جامعه محلی هستند. در اصل از افرادی برای شرکت در این کارگاه‌ها دعوت می‌شود که ساکن محیط‌های اطراف فضاهای عمومی شهرها و کارشناسان واقعی موقعیت‌های محلی هستند. در این کارگاه‌ها همچنین از همه ذی‌نفعان پروژه، معماران، شهرسازان یا برنامه‌ریزان شهری به‌عنوان شرکت‌کنندگان کلیدی دعوت می‌شود تا بتوانند در طول کارگاه به صحبت‌های شرکت‌کنندگان گوش دهند و جهت پروژه‌های شهری را تعیین کنند.
استفاده از ماین‌کرافت دو دلیل دارد، اول اینکه برای نسل‌های جوان‌تر که می‌توانند از طریق بازی در موضوعات شهری و فرآیندهای مشارکتی قرار گیرند، بسیار جذاب است. دلیل دوم اینکه این بازی یک ابزار بسیار آسان برای استفاده محسوب می‌شود. مخاطبان ماین‌کرافت از هر رده سنی و فرهنگی هستند و در عرض ۲۰ دقیقه می‌توان آن را به افراد بی‌سواد نیز آموزش داد.
این کارگاه‌ها به جوانان می‌پردازد، اما از همه گروه‌های سنی دیگر نیز دعوت می‌کند و قصد دارد شکاف‌های دیجیتالی و نسلی را پر کند. این واقعیت که کودکان اغلب به شرکت‌کنندگان بزرگ‌تر یاد می‌دهند که چگونه از ماین‌کرافت استفاده کنند، به پویایی‌های جالبی منجر می‌شود.
با این حال از آنجا که ماین‌کرافت برای معماران و برنامه‌ریزان شهری در نظر گرفته نشده است، جزئیات کافی برای برنامه‌ریزی ایجاد ساختمان‌ها یا محله‌ها را ارائه نمی‌دهد. بنابراین زمانی که پروژه‌ای از یک کارگاه طراحی مشارکتی توسط شورای محلی تصویب شد، مسائل فنی به برنامه‌ریزان شهری واگذار می‌شود.
Cities:Skylines نمونه دیگری از بازی‌های برنامه‌ریزی شهری است. این بازی کامپیوتری محبوب به دلیل جزئیاتی که دارد، بسیار مورد علاقه برنامه‌ریزان شهری است و حتی توسط شهر استکهلم در برنامه‌ریزی یک منطقه شهری جدیدی مورد استفاده قرار گرفته است. Cities:Skylines در کنار سایر شبیه‌سازهای شهرسازی، یک محیط کم استرس را برای توسعه یک شهر ارائه می‌دهد که کیفیت زندگی را برای شهروندان و حل مشکلات به هنگام بروز مشکلات زیرساختی و اقتصادی فراهم می‌کند. بسیاری از برنامه‌ریزان شهری از این بازی برای نمایش ایده‌های برنامه‌ریزی و آزمایش آنها استفاده میکنند.
حضور یک متخصص فضای عمومی در کارگاه‌های برنامه‌ریزی شهری این بازی برای راهنمایی شرکت‌کنندگان بسیار مهم است. این متخصص به‌عنوان مثال راه‌های مختلفی را برای افزایش امنیت و در عین حال طراحی یک فضای عمومی محبوب پیشنهاد می‌کند که شاید پیش آن هرگز تصور نشده بود.
توجه به این نکته ضروری است که بازی‌هایی مانند Cities:Skylines نشان می‌دهد که چه مشکلاتی در برنامه‌ریزی شهری در دنیای واقعی وجود دارد. این امر با نحوه شروع ساخت شهر با اتصال مجموعه‌ای از جاده‌ها، خیابان‌ها و بزرگراه‌ها به ورودی‌های اصلی و بخش‌های از قبل موجود شهر توسط بازیکنان نشان داده می‌شود.
شهرهای هوشمند نیز می‌توانند به لطف بازی‌های ویدئویی، پیاده‌سازی مدل‌های دیجیتالی مانند دوقلوهای دیجیتال را قبل از استفاده در شهرهای واقعی مورد آزمایش قرار دهند. گیمیفیکیشن افزوده مهمی به ایده‌آل‌های شهرهای هوشمند محسوب می‌شود و طراحی مشارکتی بخش مهمی از این فرآیند است. با استفاده از بازی‌های رایانه‌ای رایج و آسان برای یادگیری، شهروندان می‌توانند با هزینه و تلاش کم به تغییر محیط شهری خود برای همه افراد درگیر در فرآیند برنامه‌ریزی کمک کنند. نتایج برنامه‌ریزی شهری مشارکتی از طریق گیمیفیکیشن می‌تواند بخشی از طراحی شهر هوشمند باشد و در آینده، این امکان وجود دارد که هر شهروند در یک شهر هوشمند به اپلیکیشنی دسترسی داشته باشد که در آن نه‌تنها می‌تواند اخبار را ببیند و به مسائل شهر خود رأی دهد، بلکه بتواند در برنامه‌ریزی ایده‌ها و ابتکارات نیز مشارکت داشته باشد. گیمیفیکیشن یک راه بسیار مناسب برای درگیر کردن بخش‌های بزرگی از مردم و جمع‌آوری نظرات آن‌هاست.
در واقع طراحی شهری و برنامه‌ریزی فضاهای عمومی با ایجاد اجتماع و زیست‌پذیری برای شهروندان همراه است. عناصر شهر هوشمند می‌توانند به بهبود و افزایش این جنبه‌ها کمک کنند، اما اگر شهروندان از فضاها استفاده نکنند، هوشمندی‌ها بیهوده خواهد بود. بنابراین حمایت و توانمندسازی مشارکت شهروندان از طریق بازی در طراحی شهری می‌تواند راهکار مناسبی باشد، چراکه جوامع در مرکز این فرآیند قرار دارند.
هوادار خاطی سپاهان ۱۰ سال محروم شد